پرسش:

سلام حاجی

هر وقت دعا کنیم به اجابت نزدیکه یا زمان های خاصی رو توصیه می کنید؟چه وقت هایی دعاها به اجابت نزدیکه؟

پاسخ:

سلام علیکم

هر زمان دعا کنید خوب است اما در روایات زمان های خاصی توصیه شده که به اجابت بیشتر نزدیک است که اشاره می کنم:

1 در روایت صحیح(1) از زید شحام داریم که امام ششم علیه السلام فرمود : دعاء را در 4 ساعت بخواهید . 1 وقت وزیدن بادها . 2 زوال ظهر . 3 آمدن باران . 4 اول قطره از خون کشته مؤمن . همانا درهای آسمان نزد این چیزها باز می شود در روایت جعفریات(2) مسنداً از امیرالمؤمنین علیه السلام وارد شده هنگامی فیئها برگشتند . ( ظهر شد . ) بادها وزیدن ( یا هیجان گرفت ) خیر حکم را از خداوند تبارک وتعالی درخواست کنید . همانا آن وقت ساعت اوابین است . و در روایاتی(3) ضعیف نزد اذان ، و ظهر، بعد از مغرب . بعد از نماز صبح ، و نزد آمدن باران ، و در نزد برخورد لشکرها و برپا شدن نماز و صدای خروس ، و وقت لرزیدن پوست بدن ، و سرازیر شدن اشک چشم . و آمدن باران ، هنگامی که خورشید . در دل آسمان یا در جگر آسمان است . ساعتی است درهای آسمان باز شده ، امیدّ کمک از ملائکه و اجابت دعا از خداوند تبارک وتعالی هست .

2 ( و در روایت صحیح(4) عمر بن اذینه از امام ششم علیه السلام وارد است که در هر شب ساعتی است که هیچ بنده مسلمی آن را درک نمی کند ، سپس نماز بخواند و خداوند عزوجل را بخواند ، مگر آنکه خداوند دعایش را مستجاب می کند و فرمود هنگامی که نصف شب گذشت . 61 اول از اول نصف دوم است . و در روایت(5) ضعیف دیگری از گفته پیغمبر صلی الله علیه و آله بهترین وقت را سحر ذکر کرده که حضرت یعقوب علیه السلام برای پسرانش دعاء ( طلب مغفرت را ) تا سحر تأخیر انداخت ( سوف استغفر لکم ربی ) و در بعضی(6) دارد که هرگاه دل نازک شد دعا کند ، برای آنکه نازک نمی شود تا خالص نگردد . و در پاره ای(7) از سحر تا برآمدن خورشید وارد شده که بر شما باد دعاء کنید . همانا زمانی است که درهای آسمان باز می شود و ارزاق تقسیم گشته. حاجت های بزرگ برآورده می شود .

و در روایت بقباق(8) از آن حضرت دارد که دعاء در چهار جا مستجاب می شود : 1 در وتر 2 3 4 بعد از فجر و ظهر و مغرب ( ظاهراً بعد از نمازهای این اوقات باشد .

3 در روایت معتبر(9) سکونی از آن بزرگوار وارد شده ، که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام گفته ، دعاء را نزد چهار چیز غنیمت بشمرید : 1 نزد خواندن قرآن 2 نزد اذان 3 نزد آمدن باران 4 نزد روبرو شدن دو صف برای شهادت ، و در مسند سکونی(10) و جعفریات(11) از آن حضرت مورد پنجمی ، آمده نزد دعاء مظلوم ، همانا برای آن حجاب نزد عرش نیست ) .

4 و در روایتی(12) که در خصال مسنداً آورده از امام ششم از قول حضرت امیر علیه السلام در پنج وقت درهای آسمان باز می شود : 1 نزد باریدن باران 2 نزد لشکر ( جنگ برای دفاع از حریم اسلام ) 3 نزد اذان 4 نزد خواندن قرآن 5 زوال ظهر و نزد طلوع فجر ، و در دنبال(13) نمازها نیز تأکید بر دعاء شده که مستجاب می شود ، و در مرسله(14) ابن فهد در عدّه الدّاعی نزد ظهر . به مقدار چهار رکعت نماز مترسلاً ( شمرده ) خواندن ، و در پاره ای(15) روایات ظهور آیت و معجزه را در زمین وقت دعاء خوانده ( و در بعضی روایات(16) وارد شده که هرگاه پوست بدن به لرزه درآمد و چشمانت به اشک افتاد و در بعضی(17) دیگر زوال شمس و تصدّقی بدهد و چیزی از بوی خوش ببوید و مسجد رفته در مورد حاجت دعا کند به آنچه بخواهد ( خدا بخواهد ) ( این عمل را در روایت از امام ششم علیه السلام دارد که پدرم انجام می داد ) و در حدیث اربعمأه(18) ( معتبر سه وقت برای درخواست حاجت معیّن شده ، ساعتی روز جمعه ، ساعت زوال خورشید . حال وزیدن بادها . درهای آسمان باز می شود . رحمت نازل شده پرنده صدا می کند و دعاء برای روز و شب پنجشنبه و جمعه بسیار تأکید شده .

5 از رسول خدا(19) صلی الله علیه و آله وارد شده ( در خبری ضعیف ) پسر آدم به یاد من باش ساعتی ( لحظاتی بعد از صبح ، و هم چنین بعد از عصر ، مهمات تو را کفایت کنم . نظیر آن ، روایت(20) عمرو بن شمر از جابر از امام پنجم علیه السلام از پیغمبر صلی الله علیه و آله است .

6 حریز از زراره(21) از امام پنجم علیه السلام روایتی ( ضعیف ) نقل کرده ، ساعتی که زوال خورشید است ( یعنی وقت ظهر ) هنگام نماز جمعه است تا ساعتی بگذرد ( بر آن محافظت کن . پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود بنده ای خیری را از خدا نمی خواهد ، مگر آنکه به وی عطا می کند .

7 روایت مرسل(22) ( ضعیف ) عبداللّه بن سنان از امام ششم علیه السلام دارد ( ما بین فراغت امام ( روز جمعه ) از خطبه تا صفها مستقیم گردد . و ساعتی دیگر از آخر روز ) غروب آفتاب وقت استجابت دعاء است و در روایت دیگر کتاب(23) عروس ساعت استجابت دعای روز جمعه را هنگامی که امام جمعه بیرون آید ذکر کرده . و اگر امام گاهی زود گاهی دیر می آید ، فرمود هنگامی ظهر شد . و مانند روایت ابن سنان روایت کتاب عروس(24) است ، و اضافه دارد . روایت شده هنگامی که امام جمعه از منبر فرود می آید تا در جای خود بایستد و روایت شده تا سایه به یک گام برسد ( تقریباً مقداری بیشتر از جای خود ایستادن بلکه تا آخر نماز ) و مانند آن روایت(25) دعوات راوندی است که عبداللّه بن سنان از امام صادق علیه السلام نقل کرده و آخر آن دارد که کانت فاطمه علیهاالسلام تدعو فی ذلک الوقت . مانند صدر(26) آن مرسله عده الداعی است.

8 در روایتی مرسل(27) که خطبه حضرت امیر علیه السلام را دارد ، وارد شده ( نسبت به روز جمعه ) همانا خداوند دعای هر مؤمنی را مستجاب می کند ، و بدانید در آن ساعتی مبارک است . هیچ بنده مؤمن خیری را از خداوند درخواست نمی کند ، مگر آنکه خداوند به او عطا فرماید .

9 در روایتی(28) مسند ( ضعیف ) در کتاب خصال از حضرت رسول صلی الله علیه و آله وارد شده ، در آن ( روز جمعه ) ساعتی است که بنده چیزی را از خداوند درخواست نمی کند مادام که حرام نباشد ، مگر به او عطا فرماید و در روایتی(29) دیگر این شرط را ندارد و در روایت کتاب عروس(30) دارد ، لکم فیها ساعهٌ لا یوافقها عبد مُسلمُ یَسْأل اللّه َ مَسْألهٌ فیها وهی لَهُ قَسَمٌ فی الدنیا الا اعطاها وان لم یکن قَسْمٌ فی الدنیا ذُخِرتُ له فی الآخره اَفْضَلَ منها .

10 فی روایه ضعیفه(31) السند عن فاطمه بنت النبی علیهاالسلام سمعت النبی صلی الله علیه و آله یقول ان فی الجمعه لَساعهً لا یوافقها رجل مُسْلِمُ یسأل اللّه عزوجل فیها خیراً الاّ اعطاه ایاه ( از فاطمه علیهاالسلام است از پیغمبر صلی الله علیه و آله شنیدم در جمعه ساعتی است که مرد مسلم در آن ساعت چیزی را از خداوند درخواست نمی کند ، مگر آنکه به وی عطا می کند . قالت : فقلت یا رسول اللّه صلی الله علیه و آله ایّ ساعه هی ؟ قال اذا تدّلی عین الشمس للغروب . پرسیدم . چه ساعتی است ؟ فرمود . هنگامی که تقریباً نصف قرص خورشید غروب کرده الخ . در دروایت(32) دعائم از هنگامی که ظهر می شود تا هنگامی که ندای نماز بلند می شود ( اذان یا اقامه نماز جمعه گفته می شود )

11 فی مرفوعه المحاسن ( ضعیفه(33) ) قال قال ابوعبداللّه علیه السلام من مات یوم الجمعه کتب له برائه من ضغطه القبر ( امام ششم علیه السلام فرموده هر که در روز جمعه بمیرد . بیزاری از فشار قبر برایش نوشته شود .

12 فی روایه ضعیفه(34) عن ابی جعفر علیه السلام قال : مَنْ مات لیله الجمعه کتب اللّه له برائه من النار ، ومن مات یوم الجمعه اعتق من النار .

امام پنجم فرموده : هر که شب جمعه بمیرد . بیزاری از آتش برایش نوشته شود . و هر که روز جمعه بمیرد از آتش جهنم آزاد است . و در مرفوعه(35) علی بن ابن مهزیار از امام ششم علیه السلام وارد است ( من مات لیله الجمعه عارفاً بحقنا اعتق من النار . وکتب له برائه من عذاب القبر . و نزدیک به همین ، مرسله(36) دعائم الاسلام از امام پنجم علیه السلام است .

وقال ابوجعفر علیه السلام (37) : بلغنی ان النبی صلی الله علیه و آله قال من مات یوم الجمعه او لیله الجمعه رفع عنه عذاب القبر . به من رسیده که پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود : هر که در شب یا روز جمعه بمیرد ، عذاب قبر از او برداشته شود .

13 فی دعوات الرّاوندی(38) مرسلاً عن الصادق علیه السلام ان العبد لیدعوا فیؤخر اللّه حاجته الی یوم الجمعه . نظیر آن در عده(39) الداعی است .

14 در روایت مرسله(40) بزنطی از امام رضا علیه السلام دارد که خداوند حاجات بزرگ را روز جمعه برآورده می سازد .

در کتاب عروس(41) وارد شده من مات فی لیله الجمعه ( أو یوم الجمعه وقاه اللّه فتنه القبر الی وکتب ( له برائه من ضغطه القبر وکان شهیداً ! هر که شب یا روز جمعه بمیرد خداوند او را از فتنه قبر نگه داشته ، بیزاری از فشار قبر برایش نوشته می شود و شهید است .

15 در کتاب البلد الامین(42) روایتی مرسل آورده و نزدیک به آن را عدّه الدّاعی(43) نقل کرده که هر که سوره جحد ( قل یا ایها الکافرون ) را روز جمعه پیش از طلوع خورشید 10 مرتبه بخواند و دعاء کند . دعایش مستجاب گردد .

16 در محاسن روایتی(44) به سند ( ضعیف ) از جابر آورده ، که امیرالمؤمنین علی علیه السلام می گفت . روز جمعه بسیار سؤال و دعاء کنید . چون در آن ساعاتی است دعاء مستجاب ، و درخواست داده می شود . مادام که دعاء به قطع رحم یا عقوق یا معصیت نباشد ، و بدانید خوبی و بدی روز جمعه مضاعف می شود ( منظور ظاهراً پاداش کار خوب و بد است ) و این ذیل را در ثواب الاعمال از حضرت امام(45) پنجم نقل کرده ( روایت مسند اما ضعیف است ) .

17 خواندن سوره(46) نساء و در هر جمعه امان از فشار قبر است .

18 در روایتی(47) ضعیف انس گفته ، که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود : هر که بعد از نماز امام روز جمعه 100 بار قل هو اللّه احد بخواند و 100 بار بر من درود بفرستد و 70 بار بگوید اللّهمَ اکْفِنی بحلالک عن حرامک واغننی بفضلک عمّن سواک ، خداوند 100 حاجت وی را برآورده کند 80 حاجت آخرت/ 20 حاجت دنیا .

19 الخصال(48) فی روایه صحیحه عن ابی عبداللّه علیه السلام . الخمیس تقضی فیه الحوائج . از امام ششم علیه السلام وارد شده در روز پنجشنبه حوائج برآورده می شود .

20 وفی روایه(49) صحیحه اخری عن ابی عبداللّه علیه السلام . قال امیرالمؤمنین علیه السلام : من کانت له الی اللّه عزوجل حاجه ، فلیطلبها فی ثلاث ساعات . فی یوم الجمعه وساعه تزول الشمس ، وساعه فی آخر اللیل .

گفته حضرت امیر علیه السلام هر که را حاجتی سوی خداوند باشد . در یکی از سه وقت درخواست کند روز جمعه و هنگام زوال خورشید ( ظهر ) و ساعت آخر شب .

21 فی جمال الاسبوع(50) باسناده الی الکلینی رحمه الله باسناده الی الرضا علیه السلام انه قال ، ان من مات یوم الجمعه ولیلته مات شهید أو بعث آمناً وفی ما رواه باسناده(51) عن الکلینی بسند صحیح عن ابی جعفر علیه السلام من مات یوم الجمعه عارفاً بحق اهل هذا البیت . کتب اللّه له برائه من النار ، وبرائه من عذاب القبر ، و من مات لیله الجمعه اعتق من النار .

22 ثواب الاعمال(52) مسنداً از امام رضا علیه السلام آورده ، که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده هر که روز جمعه 100 بار بر من صلوات فرستد . خداوند 30 حاجت دنیوی و 30 حاجت برای آخرت برآورده فرماید .

پی نوشت ها:
1. مرآه العقول : 12/34 ؛ وسائل الشیعه : 4 7 ، باب 23/1 الدعاء .
2. مستدرک الوسائل : 1 5 باب 21/2 .
3. مستدرک الوسائل : 1/5 باب 26/3/4/5 ؛ وسائل الشیعه : 4 7 ، باب 28/3/6 الدعاء .
4. مرآه العقول : 12/40 ؛ وسائل الشیعه : 4 7 باب 26/1 الدعاء .
5. مرآه العقول : 12/36 ؛ وسائل : 4 7 باب 25/2 الدعاء .
6. مرآه العقول : 12/36 ؛ وسائل : 4 7 باب 28/1 الدعاء .
7. مرآه العقول : 12/39/40 ؛ وسائل الشیعه : 4 7 باب 25/3 الدعاء .
8. مرآه العقول : 12/34 و35 ؛ وسائل الشیعه : 4 6 باب 1/4 ابواب تعقیب .
9. مرآه العقول : 12/35 ؛ وسائل الشیعه : 4 7 باب 23/2 الدعاء .
10. وسائل الشیعه : 4 7 باب 23/5 الدعاء .
11. مستدرک الوسائل : 1 5 ، باب 21/1 الدعاء ؛
12. وسائل الشیعه : 4 7 باب 23/6 و باب 25/1 ابواب الدعاء .
13. وسائل الشیعه : 4 7 باب 23/7 ، 8 و9 و10 ابواب دعاء ؛ وسائل الشیعه : 4 7 باب 25/1 ابواب الدعاء .
14. وسائل الشیعه : 4 7 باب 23/8 ابواب دعاء .
15. وسائل الشیعه : 4 7 باب 23/9 ابواب دعاء .
16. مرآه العقول : 12/39 ؛ وسائل الشیعه : 4 7 ، باب 28/3 و6 .
17. مرآه العقول : 12/38 ؛ وسائل الشیعه : 4 7 باب 24/1 الدعاء .
18. وسائل الشیعه : 4 7 باب 25/1 ابواب الدعاء .
19. بحار الانوار : 85/319 مجالس الصدوق .
20. بحار الانوار : 85/319 .
21. بحار الانوار 89/217 .
22. بحار الانوار 89/217 .
23. بحار الانوار : 89/284 .
24. بحار الانوار : 89/284 .
25. بحار الانوار : 89/273 .
26. بحار الانوار : 89/274 .
27. بحار الانوار : 89/238 .
28. بحار الانوار : 89/268 .
29. بحار الانوار : 89/282 .
30. بحار الانوار : 89/280 .
31. بحار الانوار : 89/269 ؛ معانی الاخبار .
32. بحار الانوار : 89/279 .
33. بحار الانوار : 89/271 .
34. بحار الانوار : 89/271 .
35. بحار الانوار : 89/279 .
36. بحار الانوار : 89/279 .
37. بحار الانوار : 89/271 .
38. بحار الانوار : 89/273 .
39. بحار الانوار : 89/274 .
40. بحار الانوار : 89/274 .
41. بحار الانوار : 89/282 .
42. بحار الانوار : 89/333 ومستدرک الوسائل : 16/6 باب 52/14 ابواب صلاه الجمعه .
43. بحار الانوار : 89/361 .
44. بحار الانوار : 89/349 .
45. بحار الانوار : 89/350 .
46. بحار الانوار : 89/349 .
47. بحار الانوار : 89/359 .
48. بحارالانوار : 89/268 .
49. بحارالانوار : 89/269 .
50. بحارالانوار : 89/272 .
51. بحارالانوار : 89/272 .
52. بحارالانوار : 89/351 .