پرسش:
آيا مجالس ترحيم بصورت فعلي كه سوم و هفتم و... براي ميت انجام ميشود اساس ديني دارد و از نظر شرع مقدس اسلام استحباب دارد؟
پاسخ :
با سلام و عرض ادب
درخصوص گرفتن مراسم سوم، هفتم، چهلم و سالگرد براي متوفي، روايت و سفارش خاصي از طرف معصومين(ع) وارد نشده است. حتي مي توان گفت كه بعضي از جنبه هاي آن مانند غذا خوردن در خانه بازماندگان ميت ، بر خلاف سفارشات ديني است .
از نظر فقهي و ديني ، اگر شخصي از خانواده اي رحلت كرد و از دنيا رفت مستحب است كه ديگران تا سه روز غذايي تهيه كنند و براي بازماندكان بفرستند و اين سنت احتمالا تا به امروز در بعضي از كشورهاي اسلامي متداول است . نقل شده در نقاطي از استان لرستان ايران مردم به اين مهم اهتمام داشته و عمل مي كنند.
امام باقر (ع) فرمود: سزاوار است همسايگان صاحب عزا به مدت سه روز براي صاحبان عزا طعام درست كنند. (1)
امام صادق (ع) فرمود: غذا خوردن نزد اهل مصيبت از كارهاي دوران جاهليت است و سنت (پسنديده) آن است كه براي آنان (عزاداران) طعام و غذا ارسال شود. آن گونه كه پيامبر اسلام (ص) درباره بازماندگان جعفر بن ابي طالب سفارش به ارسال طعام كردند .(2)
اما مراسم سوم و هفتم و مجلس ترحيم و خواندن فاتحه بدون پذيرايي هاي مفصل خوب است ، تا ثواب فاتحه و ... به ميت واصل شود و روايات بسياري نيز وارد شده كه ثواب خيرات به رفتگان نايل شده و آنها را خشنود مي سازد. اما در عوض هزينه هاي هنگفتي كه مي شود، مي توان در راههاي بهتر و سودمند تر براي ميت و بازماندگان خرج كنند ، مانند وقف و ديگر صدقات جاريه، خدمات آموزش و پرورش، مدرسه سازي، ساختن راه ها و بناهايي كه عموم مردم از آن استفاده كنند و شناسايي افراد فقير و مستمند و رسيدگي به وضع آنان .
در اين صورت هم ثواب و پاداش بسياري به مردگان خواهد رسيد و هم خدمتي به مردم و جامعه و پيشرفت آن خواهد بود.
پي نوشت ها :
1 - وسايل الشيعه، ج2، ص 889 ، حديث 5.
2 - همان، حديث6.