تاثیرات مادی موسیقی در زندگی چیست؟
پرسش:
موسيقي چه تاثيري در زندگي دارد ؟ آيا خداوند از ما رويگردان مي شود ؟
پاسخ:
با سلام و احترام خدمت شما نسل امروزی عزیز
جان و روان انسان به گونه اي است كه مي تواند چيز هاي به ظاهر ساده ، تأثير عميق در آن برجاي گذارد و گاهي اين تأثيركم كم و به مرور زمان صورت مي گيرد ، بي آنكه شخص متوجه آن تأثير عميق باشد.
مطمئنا كسي كه بدنبال دوستي خداوند است ، از آنچه كه در راه خداوند رسيدن به خدا آسيب مي رساند ، دوري خواهد نمود و هرگز راضى نمىشود به مقام انسانى خود آسيبى برساند و از ارزش حقيقى خويش بكاهد.
لازم است هر انسان بيدار براى دست يابى به هدفهاى برتر و براى ارتباط هر چه بيشتر و قوىتر با مبدأ جهان هستى و براى تكامل گوهر وجود خود، همه عوامل بازدارنده را از پيش پاى بردارد. به همين جهت در قوانين الهى و آيين پيامبران، به ويژه در آيين مقدس اسلام، سرگرمىهاى زيانبار و عوامل بازدارنده از پيشرفتهاى معنوى و آن چه به سقوط مىانجامد، ممنوع و حرام تلقى شده است . موسيقى و غنا هاي مخرب از همين عوامل خطرناك است. مسلماً آهنگها و آوازهاى مخصوص و مهيجى كه خوانندگان اجرا مىكنند، قواى شهواني انسان را برمىانگيزد و آدمى را از توجه به خدا و آخرت بازمىدارد. قرآن مىفرمايد: "و من الناس من يشترى لهو الحديث ليضل عن سبيل الله بغير علم و يتخذها هزواً اولئك لهم عذاب مهين؛(1) برخى از مردم گفتارى بيهوده (غنا) را مىخرند تا ديگران را بدون علم از راه خدا گمراه سازند و راه خدا را به مسخره مىگيرند. براى آنان عذابى خوار كننده است".
موسيقى و غناى مطرب و مخرب و هيجان زا ، اثرى تخديرى همچون الكل و افيون دارد؛ يعنى با رخوتى كه در روان ايجاد مىكند، موجب مىشود انسان موقتاً از واقعيتهاى زندگى فاصله بگيرد.. مهمتر از همه زيانها، شنونده را از خدا دور كرده و لاابالى گرى را در انسان رواج مىدهد. اين زيان براى آن كه به خدا و پيامبر و آخرت ايمان دارد، زيانى بس بزرگ محسوب مىشود.
در برخى از روايات آمده است: "آن گاه كه انسان به غنا گوش فرا مىدهد، حيا و عقلش نقصان مىپذيرد... آنچه را زشت مىپنداشت، درنظرش نيكو جلوه مىكند".(2) .
غافل شدن از ياد خدا و فراموش كردن خدا يكى از آثار زيان بار غنا و موسيقى نامطلوب است. امام صادق(ع) در تفسير آيه شريفه « واجتنبوا قول الزور »؛« از گفتار باطل و ناروا بپرهيزيد». فرمودند: مراد از قول زوردر آيه شريفه غناست. گفتار باطل و ناروا هر چيزى است كه انسان را از خدا دور مىكند و از راه درست منحرف مىكند. امام صادق (ع) فرمودند: «الغنا مجلس لاينظرالله الى اهله و هو مما قال الله عزوجل: «ومن الناس من يشترى لهوالحديث ليضل عن سبيلالله» ؛ مجلس غنا و خوانندگى مجلسى است كه خدا به اهل آن نمىنگرد و آنها را مشمول لطفش قرار نمىدهد. و اين مصداق همان چيزى است كه خداوند عز وجل فرموده: بعضى از مردم هستند كه سخنان بيهوده را خريدارى مىكنند تا مردم را از راه خدا گمراه سازند». در اين روايت امام(ع) غنا و موسيقى را يكى از مصداقهاى گفتار بيهودهاى دانسته كه انسانهارا از راه خدا گمراه مىكند.
موسيقي هاي نامطلوب علاوه بر تخريب معنويت و ايمان آدمي ، آسيب هاي رواني و جسماني دنيوي نيز به همراه دارد.
به گواهى همه روانشناسان جهان و دانشمندان روشنفكر، موسيقى حامل هيجان است و اين هيجان گاهى در حيوانات نيز تأثير آشكارى دارد. از سوى ديگر مسلم است كه بيمارىهاى بسيارى مانند حملههاى عصبى، ضعف اعصاب، بيمارىهاى روانى، بيمارىهاى قلبى، زخم معده، فشار خون و حتى ريزش موى سر و كرم خوردگى دندان، همه از هيجان اعصاب سرچشمه مىگيرد. به قول يكى از دانشمندان ارتعاشات و هيجانات روانى فوراً به ارتعاشات جسمى انتقال پيدا مىكند و روى تن اثر مىگذارد. گذشته از اين گاهى موسيقىهاى تند چنان هيجان آور است كه ضررهاى بزرگى در پى دارد.
در روزنامهها نوشتند: پنجاه هزار نفر از جوانان در ملبورن پس از استماع يك كنسرت موسيقى چنان به هيجان آمدند كه ناگهان همه به هم ريختند و بدون جهت يكديگر را زخمى و مصدوم كردند و حتى به اعمال منافى عفت پرداختند.
باز نوشتهاند: روزى در گلاسكو در كنسرتى هيجانانگيز، سيصد دختر يك جا غش كردند كه هنوز مردم انگليس اين ماجرا را به ياد دارند. در جريان كنسرت پرشور ديگرى مردى از شدت هيجان برهنه شد و با حالت جنونآميزى بر سر و كول مردم به راه افتاد.(3)
از آياتى چند ، حرمت موسيقى مطرب كه مناسب با مجالس لهو و لعب و خوشگذرانى و عياشى است، استفاده شده است و مفسران بزرگ قرآن كه امامان بزرگوار هستند، بر اين نكته تأكيد داشتهاند. در قرآن "لهو الحديث" در آيه 6 سوره لقمان و "قول الزور" در سوره حج، تفسير به غنا و موسيقى شده است. آيه "والذين هم عن اللغو معرضون" در سوره مؤمنون و آيه "والذين لا يشهدون الزور و اذا مروا باللغو كراماً" سوره فرقان به غنا و موسيقى تفسير شده است.
غير از آيات، قريب هفتاد روايت در مذمت موسيقى و كارهاى لغو و بيهوده وارد شده است، از جمله: امام صادق(ع) مىفرمايد: "گوش كردن به غنا و لهو، نفاق را در دل مىروياند". باز فرمود: "غنا سبب فقر و بيچارگى مىشود". نيز خطاب به فردى كه شب را به شنيدن آواز و موسيقى گذرانده بود فرمود: "واى برتو! آيا نترسيدى كه فرمان خدا (مرگ) در رسد و تو در چنين حالتى باشى؟! همانا غنا مجلسى است كه خدا به اهل آن نظر نمىافكند".(4)
بنابراين هر گناهي موجب خشم و دوري ازخدا مي شود .اگر موسيقي از نوع حرام باشد قطعا موجب دوري انسان از خدا خواهد شد.
1 - لقمان(31) آيه 6.
2 - مسائل زندگى اسلامى، ص 211، به نقل از الغدير، ج8، ص 74.
3 - مسائل زندگى ساز اسلامى، ص 211.
4 - مؤسسه در راه حق، مسائل زندگى اسلامى، ص 217، به نقل از وسائل، ج12، ص 236.