پرسش:
لیلا : فرق حکم الهی و امر الهی چیست؟
پاسخ:
احکام جمع «حکم » است. حکم، در لغت، به معنی فرمان، دستور، امر، قضاوت و منع است. احکام در اصطلاح «فقهی » عبارت است از کلیه اوامر الهی و دستورهای عملی اسلام در تمامی ابعاد فرهنگی، اخلاقی، حکومتی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، تربیتی، خانوادگی، عبادی، قضایی، جزایی، نظامی، هنری، بهداشتی، کشاورزی، ورزشی و ...
بنابراین احکام تنها مسایل عبادی و معاملاتی و زناشویی نیست، بلکه تمامی قوانینی که خداوند بزرگ برای نظام دادن به زندگی انسانها و سامان دادن به زندگی مادی و معنوی آنان وضع کرده است «احکام » نامیده می شود.
لذا حكم الهی در معنای مصدری (تشریع وقانونگذاری است كه از طرف خداوند حكیم و به منظور قانونمندی زندگی شخصی و اجتماعی انسان اعتبار می شود) و در معنای اسم مصدری وحاصل مصدر، قانونی است كه در دست آحاد بشرقرار می گیرد و این قوانین كه در عصر نبوت وشریعت از طریق وحی به رسول خدا(ص ) ابلاغ می شد و در عصر متشرعین توسط جانشینان معصومین آن حضرت تبیین و تشریح شده است ،بیان كننده حقوق و تكالیف اعتباری انسان ها درقبال یكدیگر و اموال و خداوند خالق هستندگرچه اصل حق الطاعه الهی بنا به درك عقل عملی فهمیده می شود و آنچه كه توسط عقل درك شود استثناء بردار و محدود نیست امامصادیق حقوق الهی و انسانی باید حسب احكام الهی شناخته شود; پس منابع حقوق الهی وانسانی ، احكام الهی است و بر اساس همین احكام الهی حقوق و تكالیف ، معروف ها و منكرها مشخصی می شود و مصداق یابی می گردد.شناخت حكم الهی در عصر نبوت از طریق حضرت نبی (ص ) و در عصر امامت از طریق حضرت امام معصوم (ع ) و در عصر غیبت از طریق فقیه جامع الشرایط ممكن است و برای وحدت رویه اجرایی در طول تاریخ تشیع بطور معمول از فتاوی مرجع جامع الشرایط پیروی می شده است .
حكم خداوند كه برای زندگی شخصی واجتماعی انسان وضع می شود به دو قسم تقسیم می شود:
۱) احكام تكلیفی .
۲) احكام وضعی .
لذا با توجه به توضیحات مذکور فرقی بین این دو نیست و حکم الهی همان امر الهی هم می باشد.