پرسش:
آيا گوش دادن به غيبت فردي كه او را نمي شناسيم گناه محسوب مي شود؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
برخى معتقدند كه اگر پشت سر كسى كه طرف مقابل هرگز او را نديده و شايد هم نبيند حرف بزنند، غيبت محسوب نمىشود. آيا اين كار درستى است؟
اگر شخصى كه از او غيبت مى شود، شناخته شده باشد، غيبت است، يعنى دو طرف غيبت كننده و كسى كه غيبت را مى شنوند، شخص را بشناسند. در غير اين صورت غيبتى واقع نمىشود.
علماى اخلاق علاوه بر ذكر شرطهاى متعدد در تصديق غيبت مى نويسند: «شخص مورد غيبت مشخص باشد چه با ذكر نام و سایر مشخصات يا با اشاره و كنايه، به طورى كه شنونده، طرف را بشناسد. پس، اگر كلّى و نامعلوم باشد و يا آن كه شنونده او را نشناسد، غيبت محسوب نمىشود».(1)
در عين حال بدزبانى و مسخره كردن مردم، مورد مذمت و نكوهش شديد قرآن و معصومين(ع) قرار گرفته است.
خداوند مىفرمايد: «واى بر هر عيب جوى مسخره كننده»(2)
مولاى متقيان امام على(ع) فرمود: «آن كس كه زياد سخن مىگويد، زياد اشتباه مىكند و آن كس كه زياد اشتباه مىكند، حياءش كم مىشود و كسى كه حياءش كم شد، پارسايى اش نقصان مىگيرد و كسى كه پارسايى اش نقصان گرفت، قلبش مىميرد و كسى كه قلبش بميرد، وارد جهنم مىشود».(3)
در هر حال پشت سر اين و آن حرف زدن و مسخره كردن افراد ناشناس هر چند غيبت محسوب نشود، اما از هرزه گويى جدا نيست.
زبان هرزه گو صاحبش را بدنام كرده و عاقبتش را خراب مىكند.
پى نوشتها:
1. محمد رضا مهدوى كنى، اخلاق عملى، ص 141.
2. سوره همزه (104) آيه 1.
3. نهج البلاغه فيض الاسلام، ص 1240، خطبه 341.