پرسش:
آیا جهنم هم مثل بهشت چندین طبقه است و آیا راه بازگشتی هم از جهنم به بهشت وجود دارد؟
پاسخ :
با سلام و عرض ادب و احترام
آری جهنم نیز مثل بهشت طبقه بندی شده است. در احادیث می خوانیم که جهنم دارای هفت طبقه است که روی هم قرار گرفته و هر طبقه مخصوص گروهی است(1) در پایین ترین و سخت ترین طبقات منافقان جا دارند که قرآن می فرماید : «ان المنافقین فی الدرک الاسفل من النار» (2) منافقان به خاطر مصونیتی که از اظهار اسلام دارند در میان مومنین عامل نفوذی برای کفار بوده و سخت ترین ضربه را در طول تاریخ به اسلام و مسلمین زده اند . از طبقات بهشت به درجات تعبیر می شود و از طبقات جهنم به درکات.
در این که چه گروهی از کدام در وبه کدام طبقه دوزخ سرازیر می شود ، روایاتی وارد شده است که می توانید برای اطلاع بیشتر به منبع ذیل مراجعه کنید.(3)
و عذاب هر کس متناسب با عذاب وی خواهد بود و هم چنین طول عذاب متناسب با گناهاني است كه از شخص سرزده است. کسانی که در جهنم عذاب می بینند ، دو گروه هستند:
الف) برخي پس از مدتي عذاب عفو الهي شاملشان شده و به بهشت جاودان منتقل ميگردند. اینان کسانی هستند که گرچه گناهانی داشتند ، اما کافر به خدا نبودند و گناه تمام وجودشان را تسخیر نکرده است و ایمان و اعتقاد نیز در وجودشان بود .
ب) به گروهي خاص همچون كفار كه با وجود دلايل روشن آيات الهي را تكذيب كردند ، یا کسانی که تمام وجودشان از گناه پر شده و هیچ نقطه روشنی در درون آنها یا در اعمال آنها وجود ندارد ، عذاب هميشگي و جاويد وعده داده شده است.
بنا بر این همه كساني كه وارد جهنم ميشوند براي هميشه در جهنم نخواهند بود و تنها عده خاصي مانند كافران براي هميشه در جهنم خواهند بود.
پی نوشت ها:
1) نورالثقلین ج4 ص 504
2) سوره نساء آیه 145
3) تفسیر نورالثقلین جلد چهارم ص504