پرسش:
درخواستي كه از شما دارم درمورد فرستان مراحل پنجاه گانه قيامت به روايت حضرت علي (ع) به آدرس ايميل بنده يا معرفي منبعي در اين مورد است.
پاسخ:
با سلامی به روشنایی آفتاب پر مهر
پس از اينكه همه بندگان - به استثناي مخلَصين و شيعيان واقعي - در صحنه قيامت حاضر ميشوند، ايستگاههايي را بايد طي كنند تا به مقصد و مقصود نهايي خود برسند. به حسب روايات - كه هماهنگ با آيات قرآن است - صحنه محشر و قيامت پنجاه موقف و ايستگاه دارد كه نخستين آنها به پاخاستن از قبر و حضور در صحنه محشر است. قرآن ميفرمايد:(تَعْرُجُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ)"فرشتگان و روح [در روز قيامت] به سوي او عروج ميكنند، در روزي كه مقدارش پنجاه هزار سال است".معارج (70)، آيه 4.
امام صادق(ع) با استناد به اين آيه ميفرمايد: "فَحَاسِبُوا أَنْفُسَكُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا عَلَيْهَا فَإِنَّ لِلْقِيَامَةِ خَمْسِينَ مَوْقِفاً كُلُّ مَوْقِفٍ مِقْدَارُهُ أَلْفُ سَنَةٍ"؛ "پيش از اينكه [در دادگاه عدل الهي] حساب شما را محاسبه كنند، از خود [در دنيا ]حساب بكشيد؛ زيرا قيامت داراي پنجاه ايستگاه است كه هر ايستگاه هزار سال به طول ميانجامد".(1)
ابن مسعود ميگويد: ما نزد أمير المؤمنين(ع) نشسته بوديم كه فرمود: "إن في القيامة لخمسين موقفاً كل موقف ألف سنة فأول موقف خرج من قبره"؛ "در قيامت پنجاه موقف و ايستگاه است كه هر ايستگاه هزار سال به طول ميانجامد و نخستين ايستگاه هم بيرون آمدن از قبر است".(2)
هدف از وجود اين ايستگاهها، پاك شدن انسان و پيدا كردن آمادگي ملاقات با خداي سبحان است؛ زيرا قيامت يعني بازگشت هر چيز - با همه وجود - به مبدأ خود است"انا لله و انا اليه راجعون" بقره: 245 و همچنين ر.ك: نجم: 42؛ انشقاق: 6؛ مائدة: 18؛... و تنها كسي ميتواند به بارگاه الهي بار يابد كه با تمام وجود خود، تنها او را بخواهد و خدايي شود. اين ايستگاهها نيز براي پاك شدن انسانها است. اما انسانهايي كه از پيش، در دنيا خود را پاكيزه نمودهاند، توقفي بس كوتاه دارند و به اندك زماني به محضر حق راه مييابند.اين مطلب مضمون حديثي از پيامبر اكرم(ص) است كه به ايشان عرض شد كه قيامت چه روز طولانياي است. فرمودند: قسم به كسي كه جان محمد(ص) به دست اوست، آن روز براي مؤمن كوتاهتر از نماز واجبي است كه او در دنيا اقامه ميكند".(3) ؛ بحث روايي ذيل آيه 4 سوره مباركه معارج؛ روشن است كه اين گروه مومناني هستند كه به مقام مخلَصين نرسيدهاند.
نكته ديگر اينكه ماندن در اين توقفگاهها و طول آن، بستگي تام به فرد دارد. بر حسب بعضي از روايات، سران شرك - كه هيچ اميدي به اصلاح آنها نيست و حساب آنان روشن است - در اين مواقف نميايستند و به سوي دوزخ برده ميشوند.(4). همچنين ديديم كه شيعيان واقعي نيز در اين توقفگاهها، درنگ ندارند و مستقيماً به بهشت ميروند.
1- كافي، ج 8، ص 143.
2- بحار الانوار، ج 7، ص 111.
3-( تفسير الميزان، ج: 20 ص: 13
4- بحار الانوار، ج 7، ص 250 و 260