پرسش:
ارتباط ابتدا و انتهاي آيه3 سوره مائده را توضيح دهيد؟
پاسخ:
با سلام و آرزوي قبولي طاعات ، عبادات شما و تشكر به خاطر ارتباطتان
آيه 3 سوره مائده از لحاظ صدر و ذيل کاملا به هم پيوسته و در يک موضوع است. در صدر آيه خداوند به شمارش حرام ها مي پردازد و بعد از شمردن ، آنها را فسق و خروج از بندگي اعلام مي کند، بعد يک جمله معترضه که اصلا مربوط به اين بحث نيست ، در وسط مي آيد و بعد از آن جمله معترضه ،دوباره به بحث اصلي بازگشته و اعلام مي کند حرام ها براي ناچار، به اندازه نجات يافتن از مرگ جايز است . خدا به اقتضاي غفاريت و رحيميت خود، گناه حرام خوري ناچاري را مي بخشد و اين از رحميت خداست.
صدر و ذيل روي هم و بدون جمله معترضه وسط " اليوم يئس ...الاسلام دينا" ، يک کلام کامل و شبيه آيات 173 بقره و 115 نحل است. براي افاده معناي کامل هيچ احتياجي به جمله معترضه وسط ندارند . اين جمله از اين سياق به دور است .حالا يا خدا به مصلحتي اين جمله معترضه را در بين اين کلام گفته و گذشته يا پيامبر اين جمله را که جداگانه و در موقعيت ديگري نازل شده ، به امر خدا در اين وسط قرار داده است .
البته روايات فراواني حکايت دارد که جمله معترضه وسط در جايي ديگر يعني در غدير خم و بعد از نصب علي بن ابي طالب به ولايت، نازل شده است.
به تفاسير مربوطه ،خصوصا ترجمه تفسير الميزان علامه طباطبايي،ج5، ص 271 مراجعه نماييد.