آيا فلسفه آزادى با حكم ارتداد جمع شدنى است؟

پرسش:
آيا ميان آيه (لا اِكراهَ فِى الدِّينِ) و حكم قتل مرتد فطرى تناقض وجود ندارد؟ و آيا فلسفه آزادى با حكم ارتداد جمع شدنى است؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
 آيه (لا اِكراهَ فِى الدِّينِ) ، به اين حقيقت اشاره دارد كه در قبول دين، اكراه و اجبار وجود ندارد؛ زيرا اساس شالوده دين بر ايمان و اعتقاد قلبى استوار است. اجبار فقط در اعمال و حركات جسمانى مؤثر است و افكار و اعتقادات راهى جز منطق و استدلال نمى تواند داشته باشد.
از رواياتى كه در شأن نزول اين آيه نقل شده استفاده مى شود كه بعضى ناآگاهان از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) انتظار داشتند كه هم چون حكام جبار، با زور و فشار به تغيير عقيده مردم (هر چند در ظاهر) اقدام كند. آيه ياد شده، نازل شد و به صراحت به آنان پاسخ داد كه دين و آيين چيزى نيست كه با اكراه و اجبار تبليغ گردد؛ افزون بر آن همان گونه كه خود آيه مى فرمايد: (قَد تَبَيَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغَىِّ)[بقره/256]راه حق از باطل با دلايل و معجزات آشكار، روشن شده است و نيازى نيست كه به زور و تحميل متوسل شوند و كسانى به زور و تحميل متوسل مى شوند كه فاقد منطق باشند، نه دين اسلام كه داراى دلايل روشن و استدلال هاى نيرومند است.
بنابراين آيه ياد شده نمى گويد هر كس در داشتن هر دين و آيينى آزاد است و هر شخصى در روز مى تواند به يك دينى گرايش پيدا كند؛ پس اين آيه از يك امر تكوينى خبر مى دهد و حكم مرتد يك موضوع فقهى و حقوقى است و هيچ گونه تناقضى با يكديگر ندارند.