پرسش:
رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) كه خواندن و نوشتن نمى دانست، پس چگونه قرآن را جمع آورى كرد و نوشت؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
گرچه رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) به دلايلى ـ از جمله متوجه ساختن مردم به خدايى و الهى بودن قرآن ـ هرگز نمى خواند و نمى نوشت، امّا اين بدان معنا نيست كه آن حضرت خواندن و نوشتن نمى دانست. فرض كنيد كه يك استاد دانشگاه، بنا به دلايلى سوار موتور نمى شود. آيا مى توان گفت كه او موتور سوارى بلد نيست؟ دامنه علم و دانش پيامبران ـ و به ويژه حضرت محمّد(صلى الله عليه وآله وسلم) ـ بسى فراتر از تصور ماست. به عبارت ديگر كسى كه خداوند در حق او فرموده: (يُعَلِّمُهُمُ الكِتابَ والحِكمَةَ) وقتى خداوند كتاب و حكمت را به كسى آموخته چطور مى تواند خواندن و نوشتن بلد نباشد.
امّا با اين كه پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)مى توانست بخواند و بنويسد و توانايى او هم كسبى نبود، بلكه لطف و عنايت خداوند متعال به آن حضرت به شمار مى رفت؛ نوشتن قرآن را به گروهى از مسلمانان ـ كه به «كاتبان وحى» شهرت يافتند ـ سپرده بود. وقتى آيه هاى قرآن نازل مى شد، رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)آيات نازل شده را براى كاتبان وحى مى خواند و آن ها نيز مى نوشتند. مشهورترين شخص در ميان كاتبان وحى، اميرمؤمنان على(عليه السلام)است. از اين رو نيازى نبود خود پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)قلم به دست بگيرد و آيه هاى قرآن را بنويسد.[1]
[1]. ر.ك: تفسير نمونه، ج 11، ص 24، دارالكتب الاسلامية.