پرسش:
در ماجراى معراج، پس از آن كه جبرئيل از همراهى رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)بازماند، وحى الهى چگونه به پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)مى رسيد؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
«وحى الهى» از چند راه به انسان ها مى رسد. قرآن كريم در همين باره مى فرمايد: (وما كانَ لِبَشَر اَن يُكَلِّمَهُ اللّهُ اِلاّ وَحيـًا اَو مِن وراىِ حِجاب اَويُرسِلَ رَسولاً فَيوحِىَ بِاِذنِهِ ما يَشاءُ اِنَّهُ عَلىٌّ حَكيم[1] شايسته هيچ انسانى نيست كه خدا با او سخن گويد، مگر از راه وحى، يا از پشت حجاب، يا فرستاده اى مى فرستد و به فرمان خدا آن چه را خدا مى خواهد وحى مى كند؛ چرا كه او بلند مقام و حكيم است.)
بر اساس اين آيه، فرستادن پيام به وسيله فرشته اى چون جبرئيل، تنها يكى از راه هاى رساندن سخن خدا به بندگان است و به جز اين راه، وحى و الهام قلبى و نيز سخن گفتن از پشت يك حجاب و مانع، از ديگر راه هاى ابلاغ وحى الهى است. از اين رو پس از جدا شدن جبرئيل از پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)، در ادامه سفر معراج، خداوند از راه وحى و الهام قلبى با رسول اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) سخن گفته است. آيه 10 و 11 سوره نجم، همين نظر را تأييد مى كند؛ چنان كه مى فرمايد: (فَاَوحى اِلى عَبدِهِ ما اَوحى * ما كَذَبَ الفُؤادُ ما رَاى ؛ در اين جا خداوند آن چه را وحى كردنى بود، به بنده اش وحى نمود، قلب [پاك او] در آن چه ديد هرگز دروغ نگفت.)
[1]. شورى/51 .