پرسش:

من به عنوان یک مسلمان دوست دارم که از احکام و وظایف دینی ام برای روشنتر زندگی کردن اگاهی یابم متاسفانه در بیشتر سایت های مذهبی دیدن کردم اما به جوابی دست نیافتم  من یک مسلمانم ولی از نور و معنویت اسلام کمتر استفاده کردم من نمیدانم آیا برای من راه جبرانی است؟ واگر هست چگونه؟

 پاسخ:

با سلام و عرض ادب و احترام

منظورتان جواب براي چه سوالاتي است. هنگامي كه سخن از جواب به ميان مي آيد ، طبعا بايد پيش از آن سوالاتي مطرح باشد ، لطفا در مكاتبه بعدي مشخص كنيد كه دقيقا جواب پاسخ هايي را مي خواهيد؟

استفاده از نور و معنويت انسان ، تنها بخش كمي از آن موبوط به آگاهي ودانستن است و بخش اعظم آن مربوط به عمل است. اعمالي كه قلب و دل را پاك ساخته تا آمادگي تابش نور حق را بيابد. زنگارها بايد از دل پاك كرد و دل صاف و صيقلي ، حقايقي را نشان مي دهد كه در زنگار زده نمايان نمي شود.
آينه ات داني چرا غماز نيست
زانكه زنگار از رخش ممتاز نيست.

بهرمندي از الگوهاي تربيتي در اسلام ، پيامبر بزرگ و عظيم الشأن و پيشوايان معصوم كه چراغ هدايت ورستگاري و مظهر ارزش هاي انساني اند ، از مهم ترين اركان بهرمندي از نور و معنويت اسلام است. نظر به آيات الهي و تأمل در معناي آنها ، به خودي خود انسان را به پاكي و صداقت و درستكاري رهنمون مي كند.
اسلام‌ هركسي‌ را مسئول‌ اعمال‌ و رفتار خود مي‌داند و بر اين‌ اساس‌ دستور اكيد به‌ خود سازي‌ مي‌دهد . هيچ‌ كس‌ مسئوليت‌ اعمال‌ و رفتار خود را نمي‌تواند برگردن‌ ديگران‌ بياندازد. اگر نيكي‌ كند به‌ خود او باز مي‌گردد و اگر بدي‌ هم‌ كند گريبان‌گير‌ شخص‌ او خواهد بود. حضرت‌ امير (ع‌) مي‌فرمايند:"علمّوا انفسكم‌ و أهل‌ بيتكم‌ الخير[1] ؛ به‌ خود و خانواده‌تان‌ نيكي‌ بيآموزيد".

و قرآن‌ مي‌فرمايد: "يا ايها الذين‌ آمنوا قوا انفسكم‌ و اهليكم‌ ناراً و قودها الناس‌ و الحجاره؛[2] اي‌ انسان‌ هايي‌ كه ايمان‌ آورده‌ايد خود و خانواده‌ خويش‌ را از آتشي‌ كه‌ هيزم‌ آن‌ انسان‌ها و سنگ‌ها است‌ حفظ‌ كنيد".

انسان براي‌ خود سازي‌ به‌ چند نكته‌ بايد توجه‌ كند:

1 ـ خدا را ناظر اعمال‌ خويش‌ بداند‌:

اگر كسي‌ خدا را برخود شاهد و ناظر بداند و خود را در محضر خدا بداند و واقعاً به‌ اين‌ مطلب‌ اعتقاد پيدا كند هرگز دست‌ به‌ گناه‌ و آلودگي‌ها نمي‌آلايد . كسي‌ كه‌ در برابر ديدگان‌ مردم‌ گناه‌ نمي‌كند ، قطعاً در برابر ديدگان‌ خدا خود را از گناه‌ حفظ‌ مي‌كند. كسي‌ كه‌ اعتقاد دارد به‌"واللّه‌ شهيد علي‌ ما تعملون‌".[3] و به‌"هو معكم‌ اينما كنتم‌ واللّه‌ بما تعملون‌ بصير".[4] "خدا شاهد بر عملهاي‌ شما است‌" و "او با شما است‌ هر كجا كه‌ باشيد و خدا به‌ عمل‌هاي‌ شما آگاه‌ است‌"، هرگز به‌ دنبال‌ گناه‌ نمي‌رود.

امير المؤمنين‌ (ع‌) مي‌فرمايد: خدا رحمت‌ كند انساني‌ را كه‌ هميشه‌ پروردگارش‌ را در نظر داشته‌ باشد از گناه‌ كناره‌ گيرد و باخواهش‌ دل‌ بجنگد و آرزوي‌ دنيايي‌ خود را تكذيب‌ كند . آن‌ انساني‌ كه‌ نفس‌ سر كش‌ خود را با تقوا و پرهيز كاري‌ مهار كند و با لگام‌ ترس‌ از پروردگار برد هانش‌ دهنه زند و مهارش‌ را به‌ سوي‌ طاعت‌ و فرمان‌ برداري‌ خدا كشاند و از نافرماني‌ و معصيت‌ بازش‌ دارد. [5]

2 ـ صفات‌ بد و خوب‌ خود را بسنجد و درصد و مقدار آن‌ها را محاسبه‌ كند و در صدد زدودن‌ صفات‌ بد بر آيد و صفات‌ خوب‌ را جايگزين‌ آنها كند. و به‌ تعبير ديگر نقاط‌ ضعف‌ و قوت‌ خويش‌ را بررسي‌ كند و آنها را تعديل‌ كند. اگر حسود است‌ در صدد رفع‌ آن‌ برآيد . اگر تكبر و خود خواهي‌ دارد ، يا طمع‌ وحرص‌ دارد ، يا عيب‌ جويي‌ مي‌كند ، يا دلبستگي زياد به دنيا و لذت هاي آن دارد ، يا انسان‌هاي‌ بد را دوست‌ دارد؛ ولي‌ انسان‌هاي‌ خوب‌ را دوست‌ ندارد آنها را رفع‌ نمايد؛ زيرااين‌ها‌ همه‌ از صفات‌ رذيله‌ و ناپسند‌ است‌ كه‌ ممكن‌ است‌ انسان‌ گرفتار آن‌ها باشد. كسي‌ كه‌ در صدد خود سازي‌ بر مي‌آيد بايد اين‌ صفات‌ مذموم‌ را از خود دور كند، مثلاً با تواضع‌ كردن‌ تكبر را از خود دور كند، در راه‌ اطاعت‌ خدا خود را به‌ زحمت‌ بياندازد براي‌ كمك‌ به‌ پيچار گان‌ و نياز مندان‌ فعاليت‌ كند، براي‌ عبادت‌ نيمه شب‌ برخيزد و به‌ را زونياز مشغول‌ شود. تحمل‌ مشقت ها در راه‌ خدا باعث‌ مي‌شود كه‌ خود خواهي‌ از او رخت‌ بربندد و خدا خواه‌ شود.

3ـ ‌ تمام‌ همّت‌ خويش‌ را در ترك‌ گناه‌ قرار دهد. مواظب‌ خود باشد كه‌ شهوت‌ راني‌، چشم‌ چراني‌، نگاه‌ به‌ فيلم‌هاي‌ مستهجن نكند و از گوش‌ دادن‌ به‌ موسيقي‌هاي‌ حرام‌ اجتناب‌ كند. اگر بتواند بر خود مسلط‌ بشود و جلوي‌ اين‌ معاصي‌ را بگيرد . گام‌ بزرگي‌ در خود سازي‌ برداشته‌ و در نتيجه‌ توفيق‌ نماز شب‌ خواندن‌ نيز پيدا‌ مي كند. در روايت‌ آمده‌ است‌ كسي‌ كه‌ گناه‌ بكند از نماز شب‌ محروم‌ مي‌شود و توفيق‌ آن‌ را نمي‌يابد. [6]

:وظيفه هر مسلماني است که نسبت به اصول دين خود آگاهي کاملي داشته باشد؛ و حتي المقدور نسبت به پرسشها و شبهاتي که درباره دين مي شود؛ پاسخگو باشد. براي اين مهم هم مي توان به مطالعه کتابهاي مفيد روي آورد و هم از اهل اطلاع و صاحب نظران پرسش کرد.
اما براى بررسى تحقيقى پيرامون اسلام ناب و شناخت آن کتابهاي متعددي  معرفي مي شوند:
1- بررسى تاريخى:

-فروغ ابديت،  استاد جعفر سبحانى ؛ دفتر تبليغات حوزه علميه قم
-جهان در عصر بعثت،  شهيد باهنر
-تاريخ تحليلى اسلام، دكتر سيد جعفر شهيدى

2- بررسى اعتقادى:

در اين زمينه مبانى اعتقادى اسلام نبوت خاصه و جهان بينى اسلامى در تمام ابعادش قابل تحقيق و پژوهش است. رجوع كنيد به:
-سرى جهان بينى توحيدى شهيد مطهرى ج 1 - 6؛ انتشارات صدرا که يکي از بهترين منابع مطالعه در زمينه آشنايي با اسلام است. در حقيقت کتابهاي استاد مطهري بهترين منبع براي مطالعه اسلام است.
- آموزش عقايد و دستورهاى دينى علامه طباطبايى بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامى
- آموزش عقايد 3 - 1 آيت‏اللّه‏مصباح يزدى سازمان تبليغات اسلامى
-سلسله درس‏هاى معارف قرآن (جهان‏شناسى، انسان‏شناسى، راه‏شناسى و راهنماشناسى) محمد تقى مصباح يزدى
در خصوص مسائل مربوط به شيعه رجوع كنيد به:
-امامت و رهبرى  استاد شهيد مطهرى
- شيعه در اسلام علامه طباطبايى دفتر انتشارات اسلامي
-رهبرى امام على(ع) در قرآن (ترجمه المراجعات) ترجمه سيد محمود سياهپوش
-شيعه و تهمت‏هاى ناروا علامه سيد جواد شرى (چاپ و ترجمه آستان قدس رضوى)
-آن گاه هدايت شدم تيجانى سماوى ترجمه سيد جواد مهرى
3 - آشنايي با قرآن که اولين منبع و در حقيقت مهمترين منبع شناخت اسلام است:

- تفسير نمونه آيت الله مکارم شيرازي يا خلاصه آن که در چهار جلد منتشر شده است. ناشر دارا الکتب الاسلاميه تهران است.
- تفسير نور محسن قرائتي
4- بررسى اخلاقى و تربيتى:

-چهل حديث، امام خمينى
-آداب الصلوة، امام خمينى
-نقطه‏هاى آغاز در اخلاق عملى محمدرضا مهدوى كنى

اما روش مطالعه به اين شرح پيشنهاد مي شود: ابتداء از کتابهاي اعتقادي به ويژه کتابهاي استاد مطهري شروع کنيد. در مرحله دوم به بررسي تاريخي بپردازيد. به موازات آن مطالعه تفاسير نيز مناسب است. در مرحله بعدي مطالعه کتابهاي اخلاقي و تربيتي توصيه مي شود.
برخي ا زسايت هاي خوب مانند سايت حوزه و تبيان نيز وجود دارد كه كتاب هاي بسياري در آنها وجود دارد ، از جمله كتاب هاي استاد مطهري.

[1]سيد حسين‌ اسحاقي‌، سلوك‌ علوي‌، ص‌28، به‌ نقل‌ از در المنثور ج‌6،ص‌144.

[2]تحريم‌ (66) آية‌ 16.

[3]آل‌ عمران‌ (3) آية‌ 98.

[4]حديد (57) آية‌ 4.

[5]كافي‌، ج‌8، ص‌172.

[6]بحار الانوار، ج‌80، ص‌127.