نکات تفسیری سوره کوثر را بنویسید.

بسمه تعالی
تفسيرسوره تكاثر
1. سوره تكاثر
1.آيه اول
1.لهو
1.معناي لهو
الهاء: بمعني سرگرم شدن به كارهاي كوچك و غافل ماندن از كارهاي مهم.[راغب].
لهو، چيزي است كه انسان را به خود مشغول و از اهداف مهم باز مي‏دارد.
2.اسباب لهو
وسائل سرگرمي و غفلت:
ـ فخر فروشي:
أَلْهاكُمُ التَّكاثُرُ[تكاثر، 1].
ـ اموال:
لا تُلْهِكُمْ أَمْوالُكُمْ[منافقون، 9].
ـ اولاد:
وَ لا أَوْلادُكُمْ[منافقون، 9].
ـ تجارت:
لا تُلْهِيهِمْ تِجارَةٌ[نور، 37].
ـ آرزوها:
يُلْهِهِمُ الامَلُ[حجر، 3].
2.تكاثر
1.معناي تكاثر
تكاثر: به معناي تفاخر و مباهات بر يكديگر است. در فارسي به معناي ثروت اندوزي استعمال مي‏شود. تكاثر در روايات هم به معناي ثروت اندوزي استعمال شده.[نمونه].
2.خطر تكاثر
قال النبي(ص):ما اخشي عليكم الفقر و لكن اخشي عليكم التكاثر[در المنشور].
قَالَ أَمِيرُ الْمُومِنِينَ(ع):أَهْلَكَ النَّاسَ اثْنَانِ خَوْفُ الْفَقْرِ وَ طَلَبُ الْفَخْرِ[خصال صدوق، ج1، ص69].
قال ابن عباس:قرأ رسول الله(ص)أَلْهاكُمُ التَّكاثُرُ[(تكاثر/1)]ثم قال تكاثر الاموال جمعها من غير حقها (جمع نامشروع) و منعها من حقها (منع نامشروع) و سدها في الاوعية (كنز نامشروع)[روضه‏الواعظين، ج2، ص493].
قال رسول الله(صلي الله عليه و آله): "أيكم مال وارثه أحب إليه من ماله؟ قالوا: ما فينا أحد يحب ذلك يا نبي الله. قال بحسبكم، بل كلكم يحب ذلك". ثم قال: يقول ابن آدم مالي مالي، و هل لك من مالك إلا ما أكلت فأفنيت، أو لبست فأبليت، أو تصدقت فأمضيت[أمالي طوسي، ج81، ص915].
قال النبي(ص): "لا فخر لعربي علي عجمي و لا لابيض علي اسود الا بالتقوي
3.عوامل تكاثر و فخر فروشي
1ـاحساس حقارت:
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ(ع): "مَا مِنْ رَجُلٍ تَكَبَّرَ أَوْ تَجَبَّرَ إِلا لِذِلَّةٍ وَجَدَهَا فِي نَفْسِهِ[كافي، ج 2، ص312].
2ـغفلت و جهل به:
1ـ مسئوليت.
2ـ علم و هنر و خصلت و ايثار ديگران.
3ـ كمبودهاي خودش:
قال النبي(ص):لو لا ثلاثة في ابن آدم ما طأطأ رأسه شيء المرض و الموت و الفقر و كلهن فيه و إنه لمعهن وثاب[بحارالانوار، ج6، ص118].
روحيات بزرگان (كه با داشتن صدها برابر فخر نمي‏كردند.)
4ـ آسيب پذيري:
ما أَظُنُّ أَنْ تَبِيدَ هذِهِ أَبَداً[كهف، 36].
يَحْسَبُ أَنَّ مالَهُ أَخْلَدَهُ[همزه، 3].
5ـ خطر اجتماعي (فخر فروشي درجامعه جايگاهي ندارد.)
6ـ خطر اخروي:
ذُقْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْكَرِيمُ[دخان، 49].
عَذابٌ مُهِينٌ[نساء، 14].
7ـ خطر رشد بشر (كسي كه به كمال خود دل گرم شد حركتش راكد مي‏شود.)
3ـشيطان دگر بين او.
4.زمينه هاي تكاثر و فخر فروشي
دوستانش فخر مي‏فروشند، او هم... (مثل زمان جاهليت)
كَذِكْرِكُمْ آباءَكُمْ[بقره، 200].
رقابت‏هاي ناسالم (نحر صدها شتر براي شكستن رقيب در زمان حضرت علي(ع). به جاي:فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ[بقره، 148].
سارِعُوا إِلي مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ[آل عمران، 133].
سابِقُوا إِلي مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ[حديد، 21].
قال علي(ع): "حتي أسرح إليك في ميادين السابقين(دعاي كميل)[البلدالامين، 191]..
بهره‏گيري از ضعف‏ها و فقرها: (در محله فقرا و خانه زيبا ـ نزد افراد ساده ـ اظهارعلم ـ...)
پاسخ به تحقير مردم: اگر احترام لازم به مردم نگذاريم، زمينه فخر فروشي را در افراد زنده مي‏كنيم.
5.ابزار تكاثر و فخر فروشي
1ـاولاد:
وَ بَنِينَ شُهُوداً[مدثر، 13].
2ـقدرت:
أَ لَيْسَ لِي مُلْكُ مِصْرَ[زخرف، 51].
3ـمال:
فَخَرَجَ عَلي قَوْمِهِ فِي زِينَتِهِ[قصص، 79].
نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوالا وَ أَوْلاداً[سبأ، 35].
الَّذِي جَمَعَ مالا وَ عَدَّدَهُ[همزه، 2].
4ـتكيه گاه:
كَمَثَلِ الْعَنْكَبُوتِ[عنكبوت، 41].
فَما كانَ لَهُ مِنْ فِئَةٍ يَنْصُرُونَهُ[قصص، 81].
وَ لا يَسْئَلُ حَمِيمٌ حَمِيماً[معارج، 10].
5ـزيبائي:
زُيِّنَ لِلنّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ[آل عمران، 14].
2.آيه دوم
1.معناي اول آيه
حَتّي زُرْتُمُ الْمَقابِرَ[تكاثر، 2].
تا لحظه مرگ دست از تفاخر و ثروت اندوزي بر نمي‏داريد.
2.معناي دوم آيه
حتي به مرده‏هاي خود افتخار مي‏كنيد و شمارش مي‏كنيد. (شأن نزول)
3.آيه سوم و چهارم
كَلا سَوْفَ تَعْلَمُونَ ثُمَّ كَلا سَوْفَ تَعْلَمُونَ[تكاثر، 4-3].
كَلا: چنين نيست كه شما مي‏پنداريد.
3 مرتبه دراين سوره آمده و 33 مرتبه در كل قرآن آمده و تمام موارد در آيات مكي است. جمعي از مفسران مي‏گويند تكراركَلا سَوْفَ تَعْلَمُونَبراي تأكيد و بعضي مي‏گويند اولي اشاره به برزخ و دومي اشاره به قيامت دارد.[(حديثي از حضرت علي عليه السلام در مجمع البيان)].
با كنار رفتن حجاب‏ها و پيش آمدن مرگ خواهيد دانست كه اشتباه مي‏كرديد:
كَلا سَوْفَ تَعْلَمُونَ
4.آيه 5و6و7
كَلا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ ثُمَّ لَتَرَوُنَّها عَيْنَ الْيَقِينِ[تكاثر، 7-5].
اگر آگاهي شما جدي و عميق بود و آخرت را باور داشتيد، جهنم را در همين دنيا مي‏ديديد با چشم دل.
يقين، 3 مرحله دارد:
علم اليقين: از دود مي‏فهمد آتش هست.
عين اليقين: آتش را مي‏بيند.
حق اليقين: سوزش آتش را لمس مي‏كند.
امام صادق(ع)فرمود: از نشانه‏هاي صحت يقين اين است كه:
لا يُرْضِيَ النَّاسَ بِسَخَطِ اللَّهِ[كافي، ج 2، ص57].
وَ لا يَلُومَهُمْ عَلَي مَا لَمْ يُوتِهِ اللَّهُ
لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ[تكاثر، 6].
1ـ همه جهنم را خواهند ديد (نمونه مي‏گويد اين معنا مناسب‏تر است.)
2ـ اهل يقين در اين دنيا هم جهنم را با چشم دل مي‏بينند. دنياطلبي و ثروت اندوزي و تفاخرها بينش انسان را نسبت به آينده كور مي‏كند. لذا مي‏فرمايد:
لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِين[تكاثر، 5].
5.آيه 8
1.معناي آيه
ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ[تكاثر، 8].
1ـ به جاي اين كه وقت خود را با مسائل موهوم و افتخارات پوشالي پر كنيد به فكر حساب قيامت باشيد.
2ـ جهان هدفدار است. حساب و كتاب دارد، باز خواست دارد، ذي حسابي دارد.
3ـ ممكن است كسي در دنيا از سؤال و حساب فرار كند، اما در قيامت فرار هرگز.
قَالَ أَمِيرُ الْمُومِنِينَ(ع):إِنَّ الْيَوْمَ عَمَلٌ وَ لا حِسَابَ وَ غَداً حِسَابٌ وَ لا عَمَلَ[نهج‏البلاغه، خطبه 42].
2.بعضي از سئوالات قيامت
در قيامت از چه مي‏پرسند؟
1ـاز همه اعمال:
وَ لَتُسْئَلُنَّ عَمّا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ[نحل، 93].
2ـاز همه نعمت‏ها:
ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ[تكاثر، 8].
3ـاز همه اعضا:
إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْولا[اسراء، 36].
4ـاز عمر و جواني و مال و ولايت و حب اهل بيت.
5ـاز نماز چنانچه در رواياتي آمده است.
6ـاز حق الناس:
6.خطبه 221 نهج البلاغه و سوره تكاثر
1.كلام ابن ابي الحديد پيرامون اين خطبه
خطبه 221 و سوره تكاثر:
اين خطبه به قدري تكان دهنده است كه ابن ابي الحديد مي‏گويد: از پنجاه سال پيش تا كنون بيش از هزار مرتبه اين خطبه را خوانده‏ام و در هر باردرون قلبم لرزش و ترس و موعظه تازه‏اي احساس كرده‏ام و به ياد مرگ افراد افتاده‏ام و صحنه مرگ برايم مجسم شده است. چقدر شايسته است وعاظ و سخن وران اين خطبه را در دستور كار خود قرار دهند.
ينبغي لو اجتمع فصحاء العرب قاطبة في مجلس و تلي عليهم أن يسجدوا له كما سجد الشعراء لقول عدي بن الرقاع[شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد، ج11، ص152].
2.متن خطبه
أَلْهاكُمُ التَّكاثُرُ حَتّي زُرْتُمُ الْمَقابِر[(تكاثر-2-1)]
فرمود:
يَا لَهُ مَرَاماً مَا أَبْعَدَهُ[نهج‏البلاغه، خطبه 221].
شگفتا چه هدف دوري!
وَ زَوْراً مَا أَغْفَلَهُ
چه زيارت كنندگان غافلي!
وَ خَطَراً مَا أَفْظَعَهُ
چه افتخار موهوم و رسوايي!
لَقَدِ اسْتَخْلَوْا مِنْهُمْ أَيَّ مُدَّكِرٍ وَ تَنَاوَشُوهُمْ مِنْ مَكَانٍ بَعِيدٍ
به ياد استخوان پوسيده كساني كه خاك شده‏اند،
أَ فَبِمَصَارِعِ آبَائِهِمْ يَفْخَرُونَ
آيا به محل نابودي پدران خود افتخار مي‏كنند؟
أَمْ بِعَدِيدِ الْهَلْكَي يَتَكَاثَرُونَ
يا با شمردن تعداد معدومين؟
يَرْتَجِعُونَ مِنْهُمْ أَجْسَاداً خَوَتْ

نظرات (0)

نظر ارسال شده‌ی جدیدی وجود ندارد

دیدگاه خود را بیان کنید

  1. ارسال دیدگاه بعنوان یک مهمان - ثبت نام کنید و یا وارد حساب خود شوید.
پیوست ها (0 / 3)
اشتراک‌گذاری موقعیت مکانی شما

وبگــــــــــردی طلبۀ پاسخگو

دانــــــلود های مفیـــــــــــــــــــد

حمایت از سایت

برای حمایت از سایت لوگوی زیر را در سایت خود درج نمایید.

بیشترین دانلود ها

جدیدترین مطالب سایت