چرا علمای شیعه در مقابل وهابیت ساکت هستند؟

سوال:

اخیراً جریان وهابیت مبادرت به تأسیس شبکه ای ماهواره ای به نام نور نموده که به زبان فارسی با شعار مبارزه با تحریف و خرافات و معرفی اسلام راستین مبادرت به پخش برنامه نموده و تمامی مبانی اعتقادی شیعه را مورد هجمه قرار می دهد؛ چرا علما و اندیشمندان محترم شیعه در تقابل با چنین هجمه ای، اقدام مشابهی نمی نمایند و به بهانه تقریب مذاهب اسلامی و یا وحدت از تبیین و تفهیم اصول عقاید خویش، خودداری می کنند؟

پاسخ:

با سلام

پیش از پرداختن به پاسخ تذکر چند نکته ضروری به نظر می رسد:

1. هیچ مسلمان اندیشمند و دلسوزی نسبت به اصل وحدت در جامعه اسلامی تردیدی به خود راه نمی دهد؛ چرا که تفرقه و تشتّت موجب گسستگی و از هم پاشیدگی اساس دین خواهد شد.

2. وحدت عبارت است از: تقویت و پافشاری نسبت به مشترکاتی که بین فرق و مذاهب متعدد وجود دارد، البته با حفظ حرمت نسبت به مبانی و اصولی هر مذهب و فرقه.

شاید برخی چنین تصور کنند که عنوان و طرح مسائل درون مذهبی و تبیین و تفهیم اصول عقاید هر مذهب و فرقه ای موجب تفرقه و جدایی میان فرق و مذاهب اسلامی خواهد شد و با وحدت و انسجامی که امروزه نه تنها بین مذاهب، بلکه بین ادیان ضروری به نظر می رسد، سازگار نیست. در پاسخ به این دیدگاه باید گفت: انسان ها همواره در تمام امور و مراحل زندگی، در امور شخصی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی، اعتقادی و ... باید از افراط و تفریط پرهیز نموده و راه میانه را انتخاب نمایند که در مسئله ما نیز باید این نکته مراعات شود، نه آن گونه که هیچ نوع پایبندی به مسئله وحدت و انسجام بین مسلمانان نداشته باشیم و نه در راستای حفظ وحدت و بهانه قرار دادن آن، دست از تمام اصول و فروع مذهب خود برداشته و حقیقت خود را به دست فراموشی سپاریم، بلکه می توانیم با حفظ وحدت و پرهیز از مسائل تشنج زا و تحریک کننده با رعایت کمال ادب و حفظ احترام متقابل به تبیین و تشریح مذهب خود پرداخته و به ایراداتی که از جانب دیگران بر ما وارد شده دفاع نماییم؛ چون در بسیاری از موارد پاسخ ها برای رفع شبهه و اتهاماتی است که از طرف عده ای مطرح شده که در صورت عدم پاسخ در معرض اتهامی دیگر به نام "عدم وجود پاسخ" قرار خواهیم گرفت.(1)

3. وهابیت یک فرقه فقهی و کلامی اسلامی نیست، بلکه یک مجموعه از افکار افراطی است که با استفاده از آیات و روایات، نخست توسط ابن تیمیه و سپس از طرف محمد بن عبدالوهاب تبلیغ و ترویج شده که متأسفانه با تبلیغات گسترده ای که انجام پذیرفته توانست تعداد زیادی از مسلمانان را به انحراف کشانده و به خود جذب نماید که از زمان تأسیس آن تا امروز از جانب مسلمانان اعم از سنی و شیعه مورد نقد و انتقاد شدید قرار گرفته و جالب است که بدانیم نخستین نقدی که بر افکار محمد بن عبد الوهاب صورت گرفت از طرف برادر او سلیمان بن عبدالوهاب بود که کتاب "الصواعق الالهیة فی الردّ علی زعیم الوهابیة" را نوشته است.

با توجه به نکاتی که بیان شد به این نتیحه می رسیم.

الف. تبیین مبانی اندیشه ای مذهبی که ریشه در دین دارد، هیچ گونه منافاتی با وحدت اسلامی ندارد.

ب. با توجه به این که وهابیت یک مسلک جدیدی است که از یک طرف بر اساس افراط کاری ها و تندروی هایی که صورت گرفته با مبانی دینی ما فاصله زیادی دارند و از طرف دیگر موجب وهن اسلام نزد افکار عمومی دنیا می شود؛ از این رو نقد و بررسی افکار آنان در راستای تحکیم وحدت اسلامی خواهد بود.

اما این که چرا شیعه به بهانه تقریب مذاهب و وحدت از تبیین و تفهیم اصول عقاید شیعه خودداری می کند؟ در جواب این سؤال باید گفت:

اولاً: با توضیحاتی که داده شد روشن شد، اگر در این مورد کوتاهی صورت می پذیرد به علت موارد گفته شده در سؤال نیست.

ثانیاً: در جریان هستید که از یک طرف گردانندگان این شبکه ها کسانی هستند که دارای ثروت عظیم نفتی و ... و از طرف دیگر مورد حمایت استکبار جهانی و پیروانشان هستند.

ثالثاً: گرچه در صدا و سیما شبکه ای مستقل جهت این کار اختصاص نیافته، اما الحمدلله هم در صدا به ویژه در رادیو معارف و هم در سیمای ایران در شبکه های متعدد و نیز شبکه های متعددی به زبان های دیگر در ایران و لبنان و ... به این امر می پردازند، علاوه بر این از زمان آغازین و نموّ وهّابیّت تا به امروز علما و دانشمندان متعهّد ما به مقابله با این افکار پرداخته و در این راستا به تألیف کتاب ها، مقالات زیادی پرداخته و مناظرات بسیاری نیز انجام دادند.

همچنین سایت های متعدد شیعی در این رابطه وجود دارد که به این مهمّ پرداخته اند که این مؤسّسه نیز یکی از همان مراکز و مؤسساتی است که جهت تبیین و تفهیم اصول عقاید شیعه فعالیت می کند.

به امید آن که هر چه زودتر شبکه ای نیز در راستای هدف متعالی اسلامی شیعی راه اندازی شود.